۱۲ شهریور ۱۴۰۳ - ۱۰:۱۱

نگرانی روزافزون مصرف بیش از حد مواد مخدر در پاکستان

کراچی : روزانه حدود 700 نفر در پاکستان به دلیل عوارض ناشی از مصرف بیش از حد مواد مخدر جان خود را از دست می دهند که به معنای مرگ 250.000 نفر در سال است. گزارش شده است که مصرف بیش از حد مواد مخدر و تفریحی دو مورد از رایج ترین مصرف بیش از حد در پاکستان است. علت اصلی مصرف بیش از حد دارو در پاکستان عدم اجرای مقررات فروش مواد دارویی است. نگرانی‌های جدی در پاکستان در مورد دسترسی آسان مردم عادی به این داروها ، بدون داشتن نسخه حرفه‌ای مراقبت‌های بهداشتی مجاز، مطرح شده است

چکیده

علت اصلی مصرف بیش از حد دارو در پاکستان عدم اجرای مقررات فروش داروها است. استفاده از یک دارو بیش از دوز ایمن توصیه شده، چه به طور تصادفی یا عمدی، به منزله مصرف بیش از حد دارو است. نوع دارو، مقدار مصرف و سابقه پزشکی فردی که بیش از حد مصرف کرده است، شدت آن را تعیین می کند. این می تواند تصادفی یا عمدی باشد و می تواند منجر به مشکلات جدی پزشکی یا حتی مرگ شود. در پاکستان، نگرانی فزاینده ای در مورد دو دسته عمده از اوردوز وجود دارد: مصرف بیش از حد دارو و مصرف بیش از حد مواد مخدر. روزانه حدود 700 نفر بر اثر عوارض ناشی از مواد مخدر و مصرف بیش از حد دارو در پاکستان جان خود را از دست می دهند که به معنای مرگ 250.000 نفر در سال است. در پاکستان، حدود 7 میلیون نفر به طور منظم مواد مخدر مصرف می کنند. از این میان، 4 میلیون نفر حشیش و 2.7 میلیون نفر از مواد افیونی استفاده می کنند. از سال 2005، مراکز درمان و توانبخشی اعتیاد مدل ANF (MATRC) بیش از 14.000 بیمار را درمان کرده اند. حداقل 604 فرد مرتبط با قاچاق مواد مخدر پاکستان از سال 2014 توسط ANF متهم شناخته شده اند. یکی دیگر از دلایل اوردوز افراد به داروهای خاص، سهل انگاری پزشکان واجد شرایط است. بسیاری از پزشکان زمان کافی را با بیماران خود نمی گذرانند و به آنها در مورد بیماری، دوز دارو، زمان بندی، تداخلات دارو ها، تداخل دارو با غذا و عوارض جانبی آموزش کافی نمی دهند. این مشکلات نیاز به اقدام فوری وجود دارد که شامل آموزش کارمندان، کمپین‌های آموزشی روانی در مورد سلامت روان و خودکشی، منابع پزشکی برای درمان سریع خود مسمومیت ها، و مقررات بازنگری شده دولتی در مورد فروش مواد مخدر است. برای کاهش شیوع و اثرات منفی مصرف بیش از حد در پاکستان، ممکن است لازم باشد به "شیمیدانها" آموزش داده شود و تعداد قرص هایی را که می توان برای آنها تجویز کرد محدود کرد.

مقدمه

استفاده از یک دارو بیش از دوز ایمن توصیه شده، چه به طور تصادفی یا عمدی، به منزله مصرف بیش از حد دارو است.(1) نوع دارو، دوز مصرفی، و شرایط زمینه‌ای بیماری‌زای مصرف‌کننده، مسمومیت را تعیین می‌کند که منجر به بیماری جدی پزشکی یا حتی مرگ می‌شود. خودآزاری عمدی و مصرف بیش از حد تصادفی بار عمده ای بر سیستم مراقبت های بهداشتی ایجاد می کند. در کشورهای ثروتمند، قوانین مؤثر بر مدیریت داروها حاکم است.(2) مواد مخدر مانند کوکائین، هروئین، اکستازی، حشیش و متامفتامین برای اهداف تفریحی و نه درمانی مصرف می شوند. استفاده از این داروها برای مدت طولانی منجر به اعتیاد، اختلال مصرف مواد یا حتی مصرف بیش از حد کشنده می شود.(3) هدف این مقاله بحث در مورد مصرف بیش از حد مواد مخدر و سوء مصرف در میان مردم پاکستان است.

بحث

روزانه حدود 700 نفر در پاکستان به دلیل عوارض ناشی از مصرف بیش از حد مواد مخدر جان خود را از دست می دهند که به معنای مرگ 250.000 نفر در سال است. گزارش شده است که مصرف بیش از حد مواد مخدر و تفریحی دو مورد از رایج ترین مصرف بیش از حد در پاکستان است. علت اصلی مصرف بیش از حد دارو در پاکستان عدم اجرای مقررات فروش مواد دارویی است. نگرانی‌های جدی در پاکستان در مورد دسترسی آسان مردم عادی به این داروها ، بدون داشتن نسخه حرفه‌ای مراقبت‌های بهداشتی مجاز، مطرح شده است.

در پاکستان، تجویز داروهای اشتباه اغلب در کلینیک‌های خصوصی غیرمجاز و داروخانه‌های محلی که توسط متخصصان پزشکی غیرمجاز اداره می‌شوند، اتفاق می‌افتد. بر اساس گزارش‌ها، 70.000 تا 80.000 کلینیک بدون مجوز در پنجاب، پرجمعیت‌ترین استان پاکستان، مشغول به کار پزشکی غیرقانونی هستند. این افراد معمولاً داروهایی را در دوزهای غیر استاندارد تجویز می کنند که منجر به عوارض جانبی دارویی و مصرف بیش از حد می شود. به طور مشابه، در پاکستان، تخمین زده می شود که 7 میلیون نفر به طور منظم مواد مخدر مصرف می کنند که از این تعداد 4 میلیون حشیش و 2.7 میلیون نفر از مواد افیونی استفاده می کنند. از سال 2005، مراکز نمونه درمان اعتیاد و توانبخشی نیروی مبارزه با مواد مخدر (ANF) (MATRC) بیش از 14.000 بیمار را درمان کرده است. دست کم 604 فرد مرتبط با قاچاق مواد مخدر پاکستان توسط ANF از سال 2014 (4)مجرم شناخته شده اند.

یکی دیگر از دلایل مصرف بیش از حد دارو، سهل انگاری از جانب پزشکان واجد شرایط است. آنها به دلیل عدم اختصاص زمان کافی برای بیماران خود، عدم توضیحات لازم درباره دوز دارو، زمان بندی، تداخلات دارویی- تداخل غذایی و اثرات نامطلوب آنها قصورمی کنند. علاوه بر این، در کشور جهان سومی مانند پاکستان، عوامل استرس‌زای مختلف مانند شرایط بد اجتماعی-اقتصادی، فقر، فقدان یک سیستم آموزشی خوب، بی‌ثباتی سیاسی، بی‌عدالتی اجتماعی، فساد و بیکاری، مردم عادی را به سمت بیماری‌های مختلف روانی و برای استفاده از مواد مخدر تفریحی یا اعتیاد و خودکشی سوق داده است. (5).

علاوه بر مواد افیونی، دکسترومتورفان (DXM)، یک داروی رایج بدون نسخه به راحتی در پاکستان در دسترس است. علیرغم هشدار FDA در مورد سوء استفاده از DXM در می 2005، به طور گسترده ای مورد سوء استفاده قرار می گیرد. بیش از 50 نفر در پاکستان در سال 2013 در نتیجه شربت سرفه حاوی DXM در نتیجه اثرات سمی مستقیم DXM جان خود را از دست دادند. همچنین این مواد افیونی به صورت قاچاق از مرز غربی پاکستان از افغانستان، بزرگترین پرورش دهنده خشخاش در جهان، به راحتی وارد کشور می شود.

بر اساس گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد، پاکستان یکی از 10 کشوری است که بیشترین شیوع اعتیاد به مواد افیونی را دارد. بر اساس یک نظرسنجی ملی در مورد "مصرف مواد مخدر در پاکستان"، 4.25 میلیون نفر معتاد به مواد مخدر گزارش شده اند. این نظرسنجی همچنین گزارش داد که 1.6 میلیون نفر به سوء مصرف مواد افیونی اعتراف کردند. همچنین ادعا شد که مصرف بیش از حد مواد مخدر تفریحی از تصادفات رانندگی به عنوان منبع اصلی مرگ و میرهای غیرعمد پیشی گرفته است. مصرف مواد افیونی کوکائین و هروئین بیشترین تلفات را به خود اختصاص می دهند.(6)

مطالعه اخیر با یک پرسشنامه ساختاریافته برای انجام مصاحبه با 102 مرد معتاد به مواد مخدر که در مراکز بازپروری مواد مخدر در اسلام آباد و راولپندی پذیرفته شده بودند، طراحی شد. همه این معتادان دارای معیارهای وابستگی به راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی بودند. میانگین سنی شرکت کنندگان در مطالعه( 8/9±4/28) سال بود که 14 درصد آنها بین 15 تا 20 سال بودند. سی و پنج درصد از پاسخ دهندگان گزارش کردند که در دوران نوجوانی شروع به مصرف مواد کرده اند که 60 درصد آنها حرفه ای بودند. بیشترین ماده مخدر مصرف شده هروئین (48 درصد) و پس از آن حشیش (28 درصد) بوده است. میانگین زمان صرف شده برای سوء مصرف مواد بین 1 تا 5 سال بود. با این حال، 8 درصد از افراد بیش از 16 سال از مواد مخدر استفاده کرده بودند. دو عامل متداول برای شروع سوء مصرف مواد مخدر تعارض خانواده و فشار همسالان بود. همچنین، بخش قابل توجهی از بیماران (46%) ادعا کردند که افسردگی همزمان دارند.(7)

بر اساس گزارش جهانی مواد مخدر 2021 که توسط دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل منتشر شده است، پاکستان به همراه برخی دیگر از کشورها در مقایسه با سایر کشورها، کشت قابل توجهی شاهدانه داشته اند. در سال 2019، بیش از 33 درصد از روغن جهانی شاهدانه در آسیای شرقی/جنوبی کشف و تولید شد و پاکستان یکی از کشورهای اصلی تولید روغن شاهدانه بود. بر اساس پرسشنامه گزارش سالانه 2015-2019، پاکستان سومین منبع مهم حشیش پس از افغانستان و مراکش بود. به طور مشابه، بیش از نیمی از تعداد تخمینی جهانی مصرف مواد افیونی در آسیای جنوب غربی (افغانستان و پاکستان) با شیوع 3.5 درصد از جمعیت بزرگسال (6.8 میلیون مصرف کننده مواد افیونی) تخمین زده می شود. هروئین کشف شده از چند کشور از جمله پاکستان 48 درصد از کل جهان را در سال 2019 به خود اختصاص داده است.(8)

بر اساس گزارش جهانی مواد مخدر در سال 2022، تخمین زده می‌شود که در سال 2020، 284 میلیون نفر در سراسر جهان مواد مخدر مصرف کرده‌اند که از این تعداد، 11.2 میلیون نفر مصرف کننده مواد داخل وریدی بوده‌اند. این نه تنها خطر مصرف بیش از حد و سوء مصرف را افزایش داده است، بلکه شیوع بیماری های عفونی مختلف را نیز افزایش داده است. همچنین مشخص شد که نیمی از تعداد فوق الذکر مبتلا به هپاتیت C، حدود 1.4 میلیون نفر مبتلا به HIV و 1.4 میلیون نفر به هر دو مبتلا بودند.(9)

ترسیم دقیق روند سوء مصرف و مصرف بیش از حد مواد مخدر در پاکستان دشوار است، زیرا آمار مصرف مواد مخدر در این کشور وجود ندارد و همچنین ادبیات موجود در مورد مصرف بیش از حد مواد مخدر و سوء مصرف محدود است. با این حال، با توجه به بررسی های موجود، روند مصرف مواد مخدر در منطقه تغییر کرده است و سالانه افزایش قابل توجهی در موارد مصرف بیش از حد و سوء مصرف مواد مخدر گزارش شده است. همچنین استفاده از داروهای مصنوعی مانند مت آمفتامین به شدت مشاهده شد. اخیراً، وزارت کنترل مواد مخدر، دولت پاکستان با همکاری دفتر بین المللی مواد مخدر و امور اجرای قانون وزارت امور خارجه ایالات متحده (INL) و دفتر مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در اسلام آباد برای ثبت آمار به روز مصرف کنندگان مواد مخدر در پاکستان بخش بررسی ملی مصرف مواد مخدر پاکستان 2022-24 را راه اندازی کرده است. (10).

دولت، گروه‌های قبیله‌ای، رهبران مذهبی، سازمان‌های اجتماعی، شوراهای پزشکی و داروسازی، و آژانس‌های رسانه‌ای برای برنامه ریزی راهبردی و رسیدگی به مسئله مصرف بیش از حد و سوء استفاده موادمخدر نقش حیاتی دارند . دولت باید تدابیر و مداخلاتی را برای برخورد قاطعانه با شیادهای غیرحرفه ای و اقدامات غیرقانونی پزشکی، اتخاذ کند. باید به عموم مردم آموزش داده شود که بین پزشکان قانونی و غیر قانونی تمایز قائل شوند. باید از فریبکاری جلوگیری کرد. این امر تنها با ارائه خدمات بهداشتی با کیفیت قابل دسترس به جامعه امکان پذیر است.

اگرچه دفتر اجرایی فدرال دولت پاکستان با غیرقانونی کردن قاچاق مواد مخدر و تنظیم قوانین استفاده غیرقانونی از آن، سهم خود را برای کاهش اعتیاد به مواد مخدر در کشور انجام می دهد. با این حال، باید اقدامات سخت گیرانه تری برای کنترل قاچاق فرامرزی مواد مخدر تفریحی، انجام شود. دولت همچنین باید مقررات فروش دارو را اصلاح کند. علاوه بر این، نیاز به اقدام فوری برای بهبود سلامت روان جامعه، که شامل آموزش کارکنان و کمپین‌های آموزشی روانی در مورد سلامت روان و خودکشی است، وجود دارد. آگاهی عمومی و آموزش در مورد خطرات مرتبط با خوددرمانی کلید اصلی است.

توصیه ها

برای کاهش شیوع مصرف بیش از حد در پاکستان، آموزش «شرکت های دارویی» برای محدود کردن تعداد قرص‌هایی که می‌توان در آن واحد تجویز کرد، حیاتی است. علاوه بر این، محدودیت در عرضه دارو بدون نسخه، تأثیر قابل توجهی بر سوء مصرف دارو خواهد داشت.

برای پیشگیری از مصرف بیش از حد مواد مخدر در بین جوانان، نظارت والدین و نظارت بر کودکان ضروری است. برنامه های آموزشی و آگاهی بخشی در کاهش مصرف بیش از حد مواد مخدر و سوء مصرف بسیار مهم است. این برنامه‌ها باید بر روی اثرات مضر مواد مخدر و نحوه تأثیر آن‌ها بر سلامت جسمی و روانی افراد تمرکز کنند و کمپین‌های تبلیغاتی از طریق رسانه‌های اجتماعی، پیام‌های تلفنی و خدمات تنظیم تماس‌گیرنده، مشابه زمان همه‌گیری COVID-19 تجربه شده بود، سودمند خواهد بود.

خانواده های افرادی که با اعتیاد به مواد مخدر دست و پنجه نرم می کنند به حمایت و منابع برای مقابله با تأثیر اعتیاد نیاز دارند. آموزش خانواده و برنامه های حمایتی می تواند به خانواده ها کمک کند تا در مورد اعتیاد، نحوه حمایت از عزیزان و از خود را بیاموزند. علاوه بر این، راه‌اندازی خدمات اورژانس 24/7 برای مصرف بیش از حد یا سوءمصرف مواد مخدر همراه با آموزش «پاسخ کمک‌های اولیه» به مردم در چنین مواردی حائز اهمیت خواهد بود.

دسترسی به درمان اعتیاد به مواد مخدر برای کاهش مصرف بیش از حد و سوء مصرف مواد ضروری است. افرادی که با اعتیاد دست و پنجه نرم می کنند نیاز به دسترسی به خدمات با کیفیت درمان اعتیاد دارند که متناسب با نیازهای خاص آنها باشد. دور انداختن داروهای مصرف نشده می تواند به جلوگیری از سوء مصرف مواد مخدر و مصرف بیش از حد آن کمک کند. به افراد باید آموزش داده شود که چگونه داروهای مصرف نشده خود را به درستی دفع کنند تا از سوء استفاده آنها جلوگیری شود.

نالوکسون دارویی است که می تواند به سرعت مصرف بیش از حد مواد افیونی را معکوس کند. در دسترس بودن نالوکسون برای مصرف کنندگان مواد افیونی که در معرض خطر مصرف بیش از حد هستند، می تواند تعداد مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد را کاهش دهد. برنامه‌های پیشگیری مبتنی بر جامعه می‌توانند با تعامل با جامعه و افزایش آگاهی در مورد خطرات سوء مصرف مواد به پیشگیری از اعتیاد به موادمخدر کمک کنند. به طور کلی، کاهش مصرف بیش از حد و سوء مصرف مواد مخدر نیازمند رویکردی جامع است که شامل آموزش، پیشگیری، درمان و حمایت از افراد، خانواده ها و جوامع می شود.

حتی اگر این یک نگرانی بزرگ برای مدت طولانی مورد توجه قرار نگرفته است. همچنین ادبیات کمی در مورد این موضوع بسیار مهم موجود است. اگرچه ما به عنوان یک پزشک در زندگی روزمره با این مشکل روبرو هستیم. ما به محققان جوان و کارکنان مراقبت‌های بهداشتی پیشنهاد می‌کنیم که فعالانه در فعالیت‌های تحقیقاتی مرتبط با مصرف بیش از حد و سوءمصرف مواد مخدر کار و مشارکت کنند.

مراجع

1. Rasheed H، Hoellein L، Bukhari KS، و همکاران. چارچوب نظارتی در پاکستان: تجزیه و تحلیل وضعیت کیفیت دارو و توصیه های آینده J Pharm Policy Pract 2019؛ 12:23.